ดูความหมายอื่นของ จันทบุรี ได้ที่ จันทบุรี (แก้ความกำกวม)
จังหวัดจันทบุรี เป็นจังหวัดทางชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย ทิศเหนือ ติดจังหวัดฉะเชิงเทรา สระแก้ว ปราจีนบุรี, ทิศตะวันออก ติดจังหวัดตราด และประเทศกัมพูชา, ทิศใต้ ติดอ่าวไทย, ทิศตะวันตก ติดจังหวัดระยอง และชลบุรี อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 245 กิโลเมตร สภาพพื้นที่มีทั้งป่าไม้ ภูเขา ที่ราบสูง ที่ราบลุ่มน้ำ และที่ราบชายฝั่งทะเล



สารบัญ
จันทบุรีเป็นเมืองเก่า จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เชื่อกันว่ามีอายุไม่ต่ำกว่า 1,000 ปี สร้างขึ้นโดยชนชาติขอม หัวเมืองเดิมตามศิลาจารึก เรียกว่า "ควนคราบุรี" ชาวพื้นเมืองเรียกว่า "เมืองกาไว" ตามชื่อผู้ปกครองเมืองเมืองจันทบุรี เดิมตั้งอยู่บริเวณหน้าเขาสระบาป มีชนพื้นเมืองเดิมอาศัยอยู่ เรียกว่า ชาวชอง มีภาษาพูดเป็นภาษาของตนเอง แตกต่างจากภาษาไทย และภา�! �าเขมร ครั้นปี พ.ศ. 1800 ได้มีการย้ายถิ่นฐานมาสร้างเมืองใหม่ที่บ้านหัววัง ตำบลพุงทลาย ซึ่งอยู่ใกล้กับแม่น้ำจันทบุรีในปัจจุบัน
ต่อมาปี พ.ศ. 2200 ได้ย้ายมาสร้างเมืองใหม่ที่บ้านลุ่ม อยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจันทบุรี ในปี พ.ศ. 2310 หลังจากกรุงศรีอยุธยาเสียกรุงให้แก่พม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้เข้ายึดเมืองจันทบุรี เพื่อใช้เป็นแหล่งสะสมเสบียงอาหารและรวบรวมกำลังพล เพื่อใช้ในการกอบกู้กรุงศรีอยุธยาคืนจากพม่า
ต่อมาในปี พ.ศ. 2436 ฝรั่งเศสได้เข้ายึดเมืองจันทบุรีไว้นานถึง 11 ปี จนไทยต้องยกดินแดนชายฝั่งด้านซ้ายของแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศส เพื่อแลกเมืองจันทบุรีกลับคืนมา ต่อมามีการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคเป็นแบบมณฑลเทศาภิบาล จัดตั้งมณฑลจันทบุรี โดยมีจันทบุรี ระยอง และตราด อยู่ในเขตการปกครองจนถึงปี พ.ศ. 2476 ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชา�! �ิปไตย จึงยกเลิกมณฑลเทศาภิบาลและได้จัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดินใหม่ โดยแบ่งออกเป็นจังหวัดและอำเภอ ดังนั้นเมืองจันทบุรีจึงมีฐานะเป็นจังหวัดจนถึงปัจจุบัน



ตำนานและความเป็นมาเมืองจันทบุรี

พระภิรมย์ฯ
พระจันทบุรีศรีสมุทร์เขตต์
หม่อมเจ้านพมาศ (พ.ศ. 2459 - พ.ศ. 2469)
พระยามานิตย์กุลพัทธ (พ.ศ. 2469 - ธ.ค. 2471)
พระพิสิษฏสุทธเลขา (17 ธ.ค. 2471- 31 พ.ค. 2477)
พระนิกรบดี (1 มิ.ย. 2477 - 2 ธ.ค. 2479)
ขุนประสงค์สุขการี (2 ธ.ค. 2479 - 1 ธ.ค. 2484)
หลวงอรรถสิทธิสุนทร (นายผวน ทองสยาม) (2 ธ.ค. 2484 - 2 ต.ค. 2485)
หลวงอรรถเกษมเกษา (นายสวิง อรรถเกษม) (3 ต.ค. 2485 - 1 ม.ค. 2487)
ขุนรัฐวุฒิวิจารณ์ (นายสุวงศ์ รัฐวุฒิวิจารณ์) (11 ม.ค. 2487 - 13 มิ.ย. 2489)
นายชุบ พิเศษนครกิจ (7 ต.ค. 2489 - 23 พ.ค. 2492)
นายถนอม วิบูลมงคล (24 พ.ค. 2492 - 7 ม.ค. 2495)
ขุนคำนวณวิจิตร (นายเชย บุนนาค)(8 ม.ค. 2495 - 2 เม.ย. 2496)
ขุนวรคุตตคณารักษ์ (3 เม.ย. 2496 - 18 มี.ค. 2499)
นายผาด นาคพิน (19 มี.ค. 2499 - 12 ก.พ. 2501)
หม่อมเจ้าทองคำเปลว ทองใหญ่ (13 ก.พ. 2501 - 28 ก.ย. 2507)
นายส่ง เหล่าสุนทร (29 ก.ย. 2507 - 18 ก.ค. 2512)
จ.ต.ต.ชั้น สุวรรณทรรภ (21 ก.ค. 2512 - 25 ธ.ค. 2514)
นายวิชิต ศุขะวิริยะ (26 ธ.ค. 2514 - 6 ธ.ค. 2516)
นายบุญช่วย ศรีสารคาม (7 ธ.ค. 2516 - 30 ก.ย. 2519)
น.อ.จำลอง ประเสริฐยิ่ง ร.น. (1 ต.ค. 2519 - 30 ก.ย. 2520)
นายประกิต อุตตะโมต (1 ต.ค. 2520 - 14 ต.ค. 2521)
นายพิบูลย์ ธุรภาคพิบูล (15 ต.ค. 2521 - 30 ก.ย. 2523)
นายบุญนาค สายสว่าง (1 ต.ค. 2523 - 30 ก.ย. 2528)
นายสมพงศ์ พันธ์สุวรรณ (1 ต.ค. 2528 - 30 ก.ย. 2532)
นายปรีดา มุตตาหารัช (1 ต.ค. 2532 - 14 ก.พ. 2533)
เรือตรี สุกรี รักษ์ศรีทอง (15 ก.พ. 2533 - 30 ก.ย. 2534)
นายวิมล พวงทอง (1 ต.ค. 2534 - 30 ก.ย. 2536)
นายอมร อนันตชัย (1 ต.ค. 2536 - 30 ก.ย. 2541)
นายประพันธ์ ชลวีระวงศ์ (1 ต.ค. 2541 - 30 ก.ย. 2543)
นายอัครพงศ์ พยัคฆันตร (1 ต.ค. 2543 - 30 ก.ย. 2544)
นายวิทยา ปิณฑะแพทย์ (1 ต.ค. 2544 - 30 ก.ย 2547)
นายพนัส แก้วลาย (1 ต.ค. 2547 - ปัจจุบัน)

ทำเนียบรายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี



ภูมิศาสตร์
จังหวัดจันทบุรี ตั้งอยู่บนพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย ระหว่างเส้นรุ้งที่ 12-13 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 101-102 องศาตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 245 กิโลเมตร มีพื้นที่ทั้งหมด 6,338 ตารางกิโลเมตร หรือ 3,961,250 ไร่ คิดเป็น 16.6% ของพื้นที่ภาคตะวันออก และเท่ากับ 1.8 % ของพื้นที่ทั้งประเทศ มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง คือ

ทิศเหนือ ติดจังหวัดฉะเชิงเทรา จังหวัดสระแก้ว จังหวัดปราจีนบุรี
ทิศตะวันออก ติดจังหวัดตราด และประเทศกัมพูชา
ทิศใต้ ติดอ่าวไทย
ทิศตะวันตก ติดจังหวัดระยอง และจังหวัดชลบุรี

ขนาดและที่ตั้ง
สภาพพื้นที่โดยทั่วไป ทางด้านทิศเหนือและทิศตะวันออก เป็นป่าไม้ ภูเขา และที่ราบสูงเป็นส่วนใหญ่ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 30-190 เมตร ทิศใต้เป็นชายฝั่งทะเลมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่ม บางแห่งเป็นอ่าวแหลมและหาดทราย สูงจากระดับน้ำทะเล 30-190 เมตร
พื้นที่จังหวัดจันทบุรี แยกลักษณะภูมิประเทศออก ได้เป็น 3 ลักษณะ คือ

ภูเขาสูงและเนินเขา
ที่ราบสูงและที่ราบเชิงเขา
ที่ราบลุ่มน้ำและที่ราบชายฝั่งทะเล

ลักษณะภูมิอากาศ
การปกครองแบ่งออกเป็น 9 อำเภอ 1 กิ่งอำเภอ 76 ตำบล 690 หมู่บ้าน

อำเภอเมืองจันทบุรี
อำเภอขลุง
อำเภอท่าใหม่
อำเภอโป่งน้ำร้อน
อำเภอมะขาม
อำเภอแหลมสิงห์
อำเภอสอยดาว
อำเภอแก่งหางแมว
อำเภอนายายอาม
กิ่งอำเภอเขาคิชฌกูฏ

หน่วยการปกครอง
การเดินทางสู่จังหวัดจันทบุรี มีเส้นทางดังนี้
ผ่านอำเภอสอยดาว อำเภอโป่งน้ำร้อน และอำเภอมะขาม เข้าสู่จังหวัดจันทบุรี

เส้นทางสายกรุงเทพฯ – ชลบุรี – พัทยา – บ้านฉาง – ระยอง – จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3 ระยะทางประมาณ 291 กิโลเมตร
เส้นทางสายกรุงเทพฯ – ชลบุรี – ศรีราชา – บ้านฉาง – ระยอง – จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 36 ระยะทางประมาณ 254 กิโลเมตร
เส้นทางสายกรุงเทพฯ – ชลบุรี – แกลง – จันทบุรี โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 344 ระยะทางประมาณ 245กิโลเมตร
เส้นทางยุทธศาสตร์ เชื่อมระหว่างภาคตะวันออกเฉียงเหนือผ่านปราจีนบุรี ผ่านทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 เข้าสูหลวงหมายเลข 317
เส้นทางจันทบุรี – ตราด ระยะทาง 78 กิโลเมตร
เส้นทางจันทบุรี – ระยอง ระยะทาง 103 กิโลเมตร
เส้นทางจันทบุรี – ชลบุรี ระยะทาง 155 กิโลเมตร

การคมนาคมขนส่ง

ผลไม้ เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของจังหวัดจันทบุรี ในระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงมิถุนายน คือ ผลไม้ประเภท ทุเรียน เงาะ มังคุด ระกำหวาน ในช่วงฤดูผลไม้จะมีนักท่องเที่ยวนิยมเดินทางไปท่องเที่ยวและซื้อหาผลไม้รสอร่อยราคาย่อมเยาคุณภาพดีที่จังหวัดจันทบุรี
เสื่อจันทบูร หัตถกรรพื้นบ้านอีกชนิดที่มีชื่อเสียงของจังหวัดจันทบุรี ผลิตจาก กกได้มีการนำเอา กก มาดัดแปลงเป็นเครื่องใช้ต่างๆ มากมาย
พริกไทย จันทบุรีเป็นแหล่งปลูกพริกไทยที่สำคัญของประเทศไทยเป็นพืชเศรฐกิจที่ทำรายได้ให้กับเกษตรกรในจังหวัดจันทบุรี
ก๋วยเตี๋ยวเส้นจันท์ นับเป็นสินค้าพื้นเมืองที่เป็นเอกลักษณ์อีกสิ่งหนึ่งของจังหวัดจันทบุรีเหมาะที่จะซื้อเป็นของที่ระลึกเมื่อมาเที่ยวจังหวัดจันทบุรี
อัญมณี เป็นสินค้าที่ขึ้นชื่อของจังหวัดจันทบุรี นักท่องเที่ยวสามารถหาซื้อได้ตามร้านจำหน่ายอัญมณีบนถนนอัญมณีในวันศุกร์ วันเสาร์ และวันอาทิตย์

สินค้าพื้นเมือง



อุทยานแห่งชาติทางบก

มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี
สโมสรฟุตบอลจันทบุรี